İngilizce Ögreniyorlar - Sizde Öğrenin...

PÜF NOKTASI

Aşağıda İngilizceyi orta düzeyde bilenler için yararlı olacağına inandığım ve kitaplarda kolaylıkla bulunamayacak bazı bilgiler yer almaktadır. Bu kullanım kolaylıkları İngilizce gramer sisteminde yer almasına rağmen gerek yerli ve yabancı kitap yazarları gerekse İngilizce öğretmenleri bu konulara fazla değinmezler. Bunların bazılarına aşağıda yer verilmiştir.
Sizlere yararlı olması inancımla.

Ezberlemeden Mantığı ile Kelime Türetme

Aşağıdaki bilgiler İngilizceyi orta düzeyde bilenler için verilmiştir.

1. Fiillerden isim yapma swimming pool yüzme havuzu
2. Fiillerden sıfat yapma broken heart kırık kalp
3. Sıfatlardan fiil yapma to get fat şişmanlamak

Burada yer alan bilgilerin amacı İngilizce eğitimi alanların yıllarca ayrı ayrı ezberlemek zorunda kaldıkları ama aslında tek bir mantık ve sadelikle zaten farkında olmadan bildikleri bazı gerçeklerin hiçte sanıldıkları kadar ürkütücü olmadıklarını göstermektedir.

Her gün kullandığımız,

kızarmış tavuk fried chicken
kırık sandalye broken chair
oturma odası living room
yüzme havuzu swimming pool

gibi kelimeler teker teker ezberlenmek yerine orjinal fiilleri sayesinde türetilirler. Bu sayede yüzlerce yeni kelimeye hiç bir çaba harcamadan ve en önemlisi ezberlemeden ulaşırız.

Eğer sözlükte kırık sıfatını aramak istersek karşımıza " broken " kelimesi çıkar ve bizde sanki onu özel bir kelimeymiş gibi algılarız oysa farkında olmadan zaten o kullanımı biliyoruzdur ama böyle bir yapının ne olduğu ve nasıl ortaya çıkabileceğini bilmediğimizden de zaten bildiklerimizi tekrar ezberlemek gibi bir tutuma gireriz.


Ving Yapısının İsim Olarak Kullanımı

Her fiilin tek başına Ving hali fiilin eylem özelliğini kaybettirerek onu fiilden türeyen bir isim haline sokar ve orjinal bir isim gibi Türkçeleşir. Bu kullanım özelliği yüzlerce yeni kelimeyi bize hiç çaba harcamadan otomatikman bilme yeteneği katar. Aşağıda yer alan tamlamaları dikkatlice inceleyerek aynı mantığa varmaya çalışın.

Dancing school dans okulu

Finishing line bitiş çizgisi

Freezing point donma noktası

Living room oturma odası

Openning speech açılış konuşması

Ving yapılı isim farklı kelime ile birleşip yeni anlamlı başka bir tamlama ortaya çıkarabilir. Bu durum genellikle Ving yapısının ikinci kısım olması ile elde edilir.

Air-conditioning klima

Body-building vücut gelittirme

Brain washing beyin yıkama

Central heating merkezi ısıtma

Dry cleaning kuru temizleme

1. Copper minning is indispensable to the economy of that region.

Bakır madenciliği o bölgenin ekonomisi için vazgeçilmezdir

2. Smoking is a terrible habit.

Sigara içmek kötü bir alışkanlıktır

3. Playing tennis in Turkey is very expensive.

Türkiye’de tennis oynamak çok pahalıdır

4. Swimming is a good sport.

Yüzme iyi bir spordur

V₃ Yapısının Sıfat Olarak kulanımı

Fiillerin tek başına V₃ hali, o fiilin eylem özelliğini kaybettirerek onu fiilden türeyen bir sıfat haline sokar ve orjinal bir sıfat gibi Türkçeleşir. Bu kullanım özelliği bize yüzlerce yeni kelimeyi hiç çaba harcamadan otomatikman bilme yeteneği katar.

Fiillerin üç hali vardır. Daha evvel isimlerin “ çoğul yapılma kurallarında “ da incelendiği gibi isimler - sıfatlar ve fiiller düzenli ( belirli bir kurala göre türetebilen ) ve düzensiz ( belirli bir kurala göre türetilemeyip ayrı ayrı bilinmek zorunda olunan) yapıda karşımıza çıkarlar. Fiillerin üç hali düzenli fiillerde sonlarına ed eki almalarıyla düzensiz fiillerde ise ayrı ayrı bilinmek suretiyle kullanılırlar. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz.

break broke broken

steal stole stolen

marry married married

fry fried fried

paint painted painted

1. hal 2. hal 3. Hal

Şimdi fiillerin eylem anlamları bir kenara bırakılarak onların sıfat anlamları incelenirse,

to break kırmak to be broken kırık

to steal çalmak to be stolen çalıntı

to marry evlenmek to be married evli

to fry kızartmak to be fried kızarmış

to paint boyamak to be painted boyalı

1. He is married to an American.

Bir Amerika’lı ile evli

2. It is illegal to buy a stolen ring.

Çalıntı bir yüzük almak kanun dışıdır

3. It is forbidden to park here.

Buraya park etmek yasak

4. He is known very mean in the town.

Kasabada çok cimri biliniyor

Sıfatlardan Fiil Yapılması

Bilindiği gibi sıfatların çekim alması sadece “ to be “ cümlelerinde gerçekleşebilmektedir. Yani bir eylem gibi ele alınıp çekimlenemezler.

I am fat şişmanım

I was fat şişmandım

Oysa Türkçe Gramerinde karşımıza sıfatlardan türeyerek eyleme dönüşen ve bunun sonucunda eylem cümlelerinde kullanılan bir çok kelime çıkar.

şişman olmak şişmanlamak

Kızgın olmak kızmak

Sıcak olmak ısınmak

Pahalı olmak pahalılaşmak

Aynı durum İngilizce Grameride de karşımıza çıkarak aynen Türkçede olduğu gibi sıfatlar fiil yapısında kullanılabilirler. Bir sıfatı fiilleştirmek için önüne “ get “ getirilir ve sıfatlar artık oluş cümleleri yerine sıfat özelliklerini bir kenara bırakarak eylem cümlelerinde çekim alırlar. Aşağıdaki örneklerde sıfatların nasıl fiil haline geldiklerini dikkatlice inceleyin.

to be fat şişman olmak to get fat şişmanlamak

to be angry kızgın olmak to get angry kızmak

to be hot sıcak olmak to get hot ısınmak

to be dark karanlık olmak to get dark kararmak

to be better daha iyi olmak to get better iyileşmek

to be cold soğuk olmak to get cold soğumak

She wants to get fat.

Şişmanlamak istiyor

I don’t want you to go out after it gets dark.

Hava karardıktan sonra dışarı çıkmanı istemiyorum

Whenever I see him, I get crazy.

Her ne zaman onu görsem, çıldırıyorum

Life gets difficult every day litle by litle.

Hayat her gün azar azar zorlaşıyor

İngilizce Akış Şeması

Aşağıdaki bilgiler İngilizceyi orta düzeyin üzerinde bilenler için sadece fikir vermesi açısından verilmiştir.


Kategoriye göre:

OLUŞ CÜMLELERİ EYLEM CÜMLELERİ

I am a student Present Tense She swims everyday
I was a student Past Tense She swam yesterday
I will be a student Future Tense She will swim tomorrow
I have been a student Present Perfect Tense She has swum for two days
I had been a student Past Perfect Tense She had swum for two days

Tobe Çekimi Eylem Çekimi


İngilizce içinde ana başlık olarak iki tip cümle vardır ve bu iki tip cümle 5 ana zamanda konuşulur.


Yapılışına göre:

TO BE ÇEKİMİ EYLEM ÇEKİMİ

Oluş tobe + isim to V
tobe + sıfat
Continuous tobe + Ving
Passive Voice tobe + V₃


I am swimming I am taken
I will be swimming I will be taken
I was swimming I was taken
I have been swimming I have been taken
I had been swimming I had been taken

tobe + Ving tobe + V₃


TOBE am was been
is were
are
V₁ V₂ V₃


Bir cümle İngilizce gramerinde mutlak surette ya " tobe" yada "eylem" çekimi ile yapılabilir. Continuous ve passive voice cümleleri eylem cümleleri olmalarına rağmen to be ile yapılırlar.


Eylem Cümlelerinin İskelet Sistemi:

İngilizcede ana başlık olarak tek fiil, çok fiil ve başkasına yaptırılan iş adı altında üç cümle kuruluş iskeleti ve bunların altında da yüklem tipine göre üç alt başlık bulunur.( Bu tanım, kategori ve başlıklar ingilizce Gramerinde aynı adla ve izah tarzı ile yoktur. )

Yüklem tipi:

1) Kendilerinden sonra gelen fiile to aldıranlar want,refuse......

2) Kendilerinden sonra to aldırmadığından ikinci fiili Ving yapanlar stop,enjoy,avoid......

3) Sonu pre. ile bittiği için ikinci fiili Ving yapanlar give up,think of.......


Tek Fiil Çok Fiil Başkasına Yaptırılan İş

S V O S Vy to V O S Vy zamir to V O

S Vy Ving O S Vy zamir Ving O

S Vy pre. Ving O S Vy zamir pre. Ving O


I want I want to swim I want you to swim
I enjoy swimming I stop you smoking
I think of going I accuse you of stealing the money

y : yüklem
pre. : preposition
S : subject
V : verb
O : object

En küçük birim açıklama :

1) The girl in the garden Kelime grubu
2) The girl who wants to go Relative Clause
3) The girl smimming Gerund
4) The girl killed by Tom Passive

E.K.B açıklama


Sonuç olarak bir cümle ya oluştur yada eylem ve eylemse mutlaka yukarıdaki iskelet sistemi içinde kalan 7 adetten bir tanesidir.
Eylem cümlesini kendi tense'inde " yor " larsanız continuous, edilgen yaparsanız passive voice cümleleri elde edersiniz.

* İPUCU 1 *

The Problem: "Wish Clause" cümleleri The Tip: 1. Şimdiki zamanda olan, olmasını istedğimiz bir olayı anlatmak için: I wish I were a rich man. (In fact, I am not rich). 1.Tekil şahıs zamirlerinden sonra gelecek yardımcı fiil olarak "were" kullanılır. Konuşma dilinde "was" kullanılmaktadır. (Şimdiki zaman ile ilgili bir dileğimizi anlatırken fiilin "PAST-VERB-II" halini kullanırız.) 2. Geçmiş zamanda olan/olmayan bir durum hakkında aksi şekilde bir şey olması dileğimizi anlatmak için: I wish I had gone to Istanbul yesterday. (I did not go to Istanbul yesterday). (Geçmiş zaman ile ilgili bir dileğimizi anlatırken "PAST PERFECT-HAD+VERBIII" halini kullanırız.

* İPUCU 2 *

The Problem: s- ve sh- ile başlayan kelimelerin telaffuzu The Tip: s- ile başlayan kelimelerin okunuşları ,yine s-ile oluyor. Örneğin, sun, school gbi. sh- ile başlayan bütün kelimelerin okunuşları ş ile başlıyor. örnek: should kelimesinin okunuşu "şud" şeklinde. Bu kurala uymayan bir kelime ise sure: suur değil şuur diye okunur.

* İPUCU 3*

The Problem: Bildiğiniz gibi sıfatların bir sırası vardır ve bu sıra hep karıştırılır bunu yenebilmek için size öğrendiğim bir ipucunu yolluyorum. The Tip: Formül = OASCOM + Noun Opinion (herkese göre değişen kavramlar "Beautiful" gibi) Size(boyut "big" gibi) Age (Yaş "old, fifteen" gibi) Shape (şekil "square") Colour (renk) Origin (nereden geldiği "Italian") Material (neden yapıldığı "Wooden") Buna göre sıralama örneği; It's a "nice old square white Italian wooden" table

* İPUCU 4*

The Problem: Neden hospital, school gibi kelimelerin başına bazen "the" geliyor,bazen gelmiyor? The Tip: Çünkü bu gibi kelimelerde the şu anlamda kullanılıyor: "I am going to THE hospital" dediğimiz zaman hastaneye tedavi olmak için değil,asıl amacın dışında gidiyorum(örneğin bir hastayı ziyarete) anlamında kullanmış oluruz.Veya; "I'm going to THE school" dediğimizde de okula asıl amaç dışında gittiğimiz (örneğin ders yapmak için değil,öğretmenle görüşmek için)anlaşılıyor. Bu yüzden bu kelimeleri kullanırken cümlemizin anlamına göre the'yı kullanmalı ya da kullanmamalıyız.

* İPUCU 5*

The Problem: "niece" & "nephew " arasındaki fark. The Tip: İkisi de yeğen anlamına geliyor ama biri kızlar diğeri ise erkekler için kullanılıyor. Ve işte ipucu kız yeğenler daha sevimli olduklarından onlara "nice" sıfatını yakıştırabiliriz. yani: kız yeğen: niece erkek yeğen: nephew bu arada "nice" sevimli anlamına geliyor....

* İPUCU 6*

The Problem: cinayet,intihar,soykırım arasındaki benzerlik ve farkı bilen var mı? The Tip: cinayet: homiCIDE, intihar: suiCIDE, soykırım: genoCIDE. Hepsininde sonu CIDE yani "kill = öldürmek" fiili ile bitiyor.yani hepsinde ölüm anlamı var.intihar "S"ile başlıyor yani "S" ile kendini öldürürsün. genocide "G" ile başlıyor yani "G"enelde herkes topluca ölür.

* İPUCU 7*

The Problem: simple present tense de doesn't ın --------s takısını alması tekil öznelerde The Tip: kişiler tek başına kaldıkları zaman tekil durumda başlarına herşey gelebilir .mesela KAPTIKAÇTI ...DOESN'T GELİR VE -S TAKISINI KAPAR GİDER BU DA OLUMSUZ BİR DURUMDUR

* İPUCU 8*

The Problem: QUIET ve QUITE arasındaki benzerlik ve anlamını tahmin...? The Tip: qUIEt kelimesinde 3 sesli harf yanyana geliyor (U-I-E). Kolay hatırlamak için "yazılırken 3 sesli yanyana gelirse anlamı sessiz olur" diyerek hatırlayabiliriz... quite ise : tam, tamamen; bayağı, epey anlamındadır...

* İPUCU 9*

The Problem: 'AT' kullanımı The Tip: İngilizler yemeklerde et (AT) kullanırlar... :)) I had some cheese AT breakfast. Would you like to eat some chicken AT lunch. I never have coke AT dinner.

* İPUCU 10*

The Problem: cancel ile postpone sözcükleri The Tip: cancel iptal etmek anlamında call off da iptal etmek, postpone ertelemek put off da ertelemek, ikisinin baş harfine bakınca aynı olduğunu görebilirsiniz. Bu yüzden bu iki kelimeyi karıştırmamalısınız.

* İPUCU 11 *

The Problem: retired kelimesinin kökeni The Tip: retired : emekli Bu kelimenin kökeninin retire (geri çekilmek) yada return (geri dönmek) yada turn (dönmek) fiili ile tired (yorgun) kelimelerinin birleşiminden olduğunu düşünüyorum. retire-tired: retired

* İPUCU 12 *

The Problem: Bottom ve Summit'in karıştırılması.. The Tip: Bottom => Anlamı: alt, aşağı Summit => Anlamı : üst, yukarı Bu iki kelime çokça karıştırılır. Çözümüm şu: Summit "S" harfiyle başlar ve alfabede "B" harfinden daha üsttedir. Böylece Summit'in üst olduğunu anlarız.

* İPUCU 13*

The Problem: Lend ve Borrow'un karıştırılması.. The Tip: Bildiğiniz gibi bu iki fiil cümle içinde kullanıldığında, özellikle de konuşma esnasında karıştırılır. Çözümüm şu: **Lend (Okunuşu lEnd) :ödünç vErmEk (Türkçesinde E harfi var) **Borrow (okunuşu bArrow) :ödünç AlmAk (Türkçesinde A harfi var)

* İPUCU 14*

The Problem: Making sure you are using the right article. The Tip: put: "that" instead of "the" as in ; give me the book=give me that book "any" instead of "a/an" as in; give me a book =give me any book of course here "any" is used for its turkish equivalent "herhangi bir"

* İPUCU 15 *

The Problem: Much ve Many kelimeleri bazen karıştırılır. Hangisi Uncountable hangisi countable? The Tip: mUCh=> UC= UnCountable MUCH kelimesinin içindeki UC, bize bunun uncountable olduğunu anlatır.

* İPUCU 16*

The Problem: İngilizcede ayları sayarken genelde sonda kalan 4 ayın sıralaması karıştırılır. The Tip: Bu son 4 ayın Baş harfleri alındığında ortaya şöyle bir formül çıkar.. (S)eptember, (O)ctober,(N)ovember,(D)ecember sadece baş harfleri düşünürsek: SON-D olur.. Bu aylar sonda olduğu için SON-D formülüyle güzel bir çağrışım oluşturur...

* İPUCU 17 *

The Problem: Hangi isimlerin sonunda çoğul halde iken eklenen ((s) veya (es)) , (iz) olarak telaffuz edilir? Örneğin: bells=(bel'z), oranges =(orinc'iz), books=(buks) The Tip: İsimler çoğul halde iken ve (k), (p), (t), (f ) harfleri ile biten bütün kelimeler (s) olarak telaffuz edilir. Örneğin: lamps = (lamps),books=(buks) Geri kalan isimler her zaman (z veya iz) olarak telaffuz edilir. Örneğin: rooms=(ruum'z), dogs=(dogz)

* İPUCU 18*

The Problem: Smell ve Taste fiilleri The Tip: Bilindiği gibi taste ve smell fiilleri bazı durumlarda state verb (yani -ing takısı almayan veya 'continuous tense' ler de kullanılamayan) fillerdir. Bunlar için kendi geliştirdiğimiz bir formül: These flowers smell beautiful. I am smelling fresh air. Cümlelerini düşünelim; Yardımcı fiil ve Smell fiilini cümleden kaldırıp yerine " to be" fiilinin uygun halini yerleştirelim. sonuçta şunu elde ederiz; These flowers are beautiful. I am fresh air. Görüldüğü gibi 2. cümle oldukça anlamsızdır. İşte "to be" fiili kullandığımız da eğer ortaya çıkan yeni cümle anlamlıysa; bu cümlede smell ve taste fiilleri "-ing" takısı alamaz yani continuous bir tense te kullanılamaz. Saygılarımla.

* İPUCU 19*

The Problem: İngilizcede cümle dizilişi nasıldır? The Tip: İngilizce cümle dizilişini SVOPT olarak formüle etmenin teknik olarak kolaylık sağlayacağını düşünüyorum. Siz ne dersiniz?... SVOPT = SUBJECT(ÖZNE) + VERB(FİİL) + OBJECT(NESNE) + PLACE(YER) + TIME(ZAMAN).

* İPUCU 20 *

The Problem: Neden home kelimesinin başına the gelmez? go home. come home The Tip: Çünkü home = the house demek olduğu için.

* İPUCU 21 *

The Problem: Neden otobüsler için 'on', otomobiller için 'in' kullanılıyor? Get on the bus. Get in the car. The Tip: 'On' otobüs ve tren gibi üzerinde dik olarak ayakta durabileceğimiz ve yürüyebileceğiniz araçlar için kullanılıyor. 'In' ise içine eğilerek girebileceğiniz ve dik duramayacağınız otomobiller için kullanılıyor. İpucunun bu olduğuna inanıyorum.